Reviews X

Xaal - En Chemin (1991)

Label: Musea
Bandsite: -
Duur: 54:12
Reviewer: JoJo
Waardering: @ @ @ @ (uit max. 5 JoJo's)

Xaal is een Frans driemansschap dat helaas slechts twee albums heeft afgeleverd. Tot voor kort was mij alleen de curieuze naam opgevallen op allerlei sites. Toen ik ergens las dat 'En Chemin' een progressief meesterwerk zou zijn, vond ik het aan mijn symfomane en progressieve stand verplicht op nader onderzoek uit te gaan. Voor zover het valt na te gaan is de band opgericht in 1990 op initiatief van gitarist Jad Ayache. Op basis van hun live-optredens verdienden zij een contract bij Musea. Er lopen nogal wat lijntjes naar de illustere band Magma, de band die niet alleen unieke muziek maakte maar ook een eigen taal ontwikkelde. Zo behoorden Xaal en Magma tot dezelfde muziekscene en speelt één van de blazers van Magma, de trompettist Yvon Guillard, mee op 'En Chemin'.
De muziek op het instrumentale 'En Chemin', ook te verkrijgen onder de naam 'On the Way', is het best te omschrijven als progressive fusion. Beluistering doet enerzijds flarden van de jazz-rock van Brand X, Isotope en het Spaanse Iceberg langskomen; anderzijds lijkt de manier van spelen met de krachtige ritmes, de jachtige gitaar en de melodische lijnen op King Crimson ten tijde van 'Larks Tonques in Aspic'. In de meeste tracks ontbreken de keyboards, al speelt gastmuzikant Stephane Jaoui op twee van de negen nummers keyboards. Maar het geluid van de keys mis ik allerminst, aangezien Ayache avontuurlijke en warme klanken haalt uit zijn gitaar en gitaar-synthesizer.
Toen ik de schijf voor het eerst beluisterde vond ik het allemaal wat eenvormig. Maar gaandeweg kregen de nummers een 'smoel' en raakte ik zelfs gewend aan de wat dunne sound. De kracht van Xaal ligt vooral in de gedurfde afwisseling van de hoekige maar ook gejaagde ritmes met de rustiger en lieflijker passages. Is de opener 'L'Enfant af en toe wat rommelig, de melodielijn gespeeld door de gitaar is prachtig. De track 'Ballade' doet zijn naam geen eer aan want het is een stevig rocknummer met dominerende gastblazers op trompet en sax. Eén van de uitschieters is 'Le Jardin' waarin op een bijzondere manier de vroege Jethro Tull rondsluipt, wat folkelementen zijn verwerkt maar toch met name de sterke ritmesectie opvalt met daaroverheen de lustig solerende Ajache. In het zeven minuten durende en mysterieuze 'Le Vieux Chassier de Papillons' – een prachtige titel overigens – is Xaal in topvorm. De complexe compositie kent vreemde overgangen en breaks, heeft meerdere lagen, de gitaarsynthesizer speelt een hoofdrol en wat resulteert is een opzienbarende mengeling van Brand X en King Crimson. Maar de track die ik iedere keer weer opzet is het 11 minutende durende Byblos. Progressieve rock op z'n best met lang uitgesponnen solo's, heerlijke ondersteuning van de synthesizer, vreemde geluiden en een zichzelf langzaam vervormend thema.
Gevoelsmatig klopt het niet als ik 'En Chemin' het predikaat 'progressief meesterwerk' toe zou kennen. Daarvoor is de uniciteit van de muziek te gering en komen sommige composities net iets tekort. Maar, zoals de waardering laat zien, haalt Xaal op 'En Chemin' met glans de subtop. JoJo (2003)

Bezetting:
Patrick Boileau - drums, percussion
Nicholas Neimer - bass guitar
Jad Ayache - electric guitars, guitar-synth
Gasten:
Yvon Guillard - trumpet (track 2 and 8)
Alain Guillard - tenor saxophone
Stephane Jaoui - keyboards (track 2 and 8)

Discografie:
En Chemin (1991)
Seconde Ere (1995)