DISTRIBUTED BEING ProgSoap15
PROGROCKERS VERENIGT U: PROGROCK IN HET VERPLEEGHUIS!
Mijn moeder verblijft sinds enige tijd in een verpleegtehuis. Het ging niet langer, alleen thuis, zelfs niet met thuiszorg. Die emotio- nele beslissing moet dan worden genomen. Hoe erg dat ook is. Ik verplaats mij er iedere keer weer in: weg uit je vertrouwde omge- ving en de huiselijkheid, op een kamer met vier anderen, je ver- leden teruggebracht tot een smalle kast en verder in de gemeen- schappelijke huiskamer mensen die je niet kent. Of waarvan je in het verleden bij je volle verstand zou zeggen "die wil ik niet eens kennen". Met verlies van waardigheid en decorum omdat je bij veel dingen, ook de intieme, moet worden geholpen. Reeds een aantal malen moest ik terwijl ik op bezoek was, ook denken aan muziek. Een uitleg.
De eerste keer dat ik in deze toch wel deprimerende omgeving aan muziek dacht vroeg ik aan de verpleegkundige, enerzijds gek- scherend omdat ik ook wel zag dat het niet zou kunnen maar anderzijds in volle ernst toen ik het kleine plekje zag wat er na 85 jaar voor mijn moeder overbleef, "waar moet zij nu haar duizen- den boeken en 3000 CD's neerzetten?". Uiteraard - mijn moeder bezit dat helemaal niet - via een omweg mijzelf en mijn literaire en muzikale bezit projecterend op zo'n situatie, die ik hopelijk nooit zal hoeven meemaken. "Nee dat zal niet gaan. Dat hebben we trouwens nog nooit meegemaakt". "Nog nooit meegemaakt, wat is dat voor een onzin. Een eigen kamer horen die ouwetjes te hebben" riep ik, gelukkig iets dat binnenkort bij wet geregeld gaat worden "waar ze hun hobby kunnen uitoefenen".
Zou er nu tussen al die bejaarden van 70 en 80 jaar en ouder niemand zijn die net zo gek is op kunst, muziek en lezen als ik? Die zijn of haar hele leven lang in een soort verslavingsroes 'rol- latorloos' alle winkels en beurzen heeft afgestruind om dat lang- gezochte 'collectors item' te bemachtigen? Natuurlijk zijn die er, alleen daar wordt letterlijk en figuurlijk geen ruimte aan gege- ven. Het verleden wordt uitgewist. Een boek uit de bibliotheek kun je lenen, een enkel CD'tje via een discman of MP3 beluisteren, daar heb je het wel mee gehad. Die zorgvuldig opgebouwde ver- zameling lever je maar in bij De Plaatboef of verpatst je familie maar aan een opkoper.
De tweede keer dat ik in dat verpleeghuis aan muziek dacht was op een contemplatief moment, zittend met mijn moeder in de gezamenlijke huiskamer - op zichzelf al een contradictio in terminis - onderwijl luisterend naar die ouderwetse Nederlandse liedjes en meezingers die er voor die oude dames en heren wer- den gedraaid. Willy Schobben met zijn trompet, Heintje met zijn 'Mama', het onvermijdelijke 'Waarheen, Waarvoor' van Mieke Telkamp , 'We'll Meet Again' natuurlijk, van Vera Lynn, Doris Day met 'Que sera, sera' en zo meer. U kent dat wel: het 'wereldre- pertoire'. En, vooruit, het meest moderne dat ik tegenkwam, Marco Borsato met een of andere hit.
Nu vind ik het altijd een uitdaging om mensen op een andere manier te laten kijken naar een bestaande situatie, onder een invalshoek die zij niet kennen. Al filosoferend en mijmerend kwam ik tot de constatering dat het vreemd is dat de verpleeg- sters dit repertoire maar blijven kiezen voor de huidige generatie bejaarden. Al terugrekend kwam ik tot de slotsom dat veel van die bejaarden in de huiskamer, gangen en kamers in de jaren '60 namelijk ergens tussen de 20 en 40 jaar waren. Daar moet toch een significant deel tussen zitten dat in die periode leefde met The Beatles, The Rolling Stones, Procul Harum, The Kinks en misschien zelfs, al ze heel modern waren, met The Pink Floyd. Alleen die muziek wordt nooit gedraaid in die verzorgings- en verpleeghuizen!!!
Wat raar dacht ik, dit klopt niet, dit mag niet langer voortduren, ik kwam tot een dramatische conclusie: er zitten hier mensen gedwongen te luisteren naar Paul Anka en Heintje terwijl ze liever naar 'Careful with that Axe, Eugene' zouden luisteren of de licht psychedelische klanken van Sgt. Pepper' weer eens zouden willen horen.
Ik kon niet anders dan deze dramatische gevolgtrekking voor te leggen aan de twee dienstdoende verpleegsters die bezig waren met het inschenken van de koffie. Die keken mij aan alsof ik gek was geworden maar zeiden nadat ze van de schrik bekomen waren "zo hebben wij daar nooit tegenaan gekeken" maar tege- lijkertijd, alsof ze zichzelf wilden vrijpleiten "maar er heeft ook nog nooit iemand naar gevraagd". Terwijl achter haar rug een man kwijlend en onder de jam aan een tafel hing. "Misschien zou het wel veel beter gaan met die mensen als ze hun eigen muziek zouden horen", zei ik, "of als je in ieder geval zou vragen waar ze van houden in plaats van voetstoots aan te nemen dat Mieke Telkamp vroeger in ieder huis op vinyl aanwezig was". De thera- peutische werking van muziek, naast de esthetische, nog eens onderstrepend. "Ja, nou dat weet ik niet hoor, daar hebben we allemaal geen tijd voor" was de laatste wat zwakke repliek die ik nog hoorde voordat het verplegend duo enigszins uit het veld geslagen wegbeende.
Waarom kan dit in het Rosa Spier Huis, een verzorgings- en ver- pleeghuis in Laren waar vooral artiesten en kunstenaars ver- blijven zoals Ramses Shaffy wel? Waar men wel aandacht heeft voor de beeldende kunst, het theater en de muziek die past bij deze mensen, bij hun klanten zou je kunnen zeggen? Waarom kan dat daar wel en in het verpleeghuis waar mijn moeder verblijft niet? Bezuiniging, tijd tekort? Welnee, het ontkennen van het verleden van iemand of er in ieder geval geen prioriteit aan geven.
Ik heb het gevoel dat ik via deze gebeurtenis een, weliswaar zeer bescheiden, bijdrage heb geleverd aan het op z'n minst een draai geven aan de optiek van die twee verpleegkundigen als het gaat over muziek in het verpleeghuis. Die hebben daar die avond schat ik in, thuis op de bank, nog over nagedacht en hopelijk zelfs in een werkoverleg aan de orde gesteld. Als het dan maar niet is blijven hangen in "deze week was er toch een rare vent, die zoon van mevrouw de Vries en die zei dat we Pink Floyd voor die ouwetjes moesten gaan draaien. Ha ha". Dat zou toch erg jammer zijn.
Beste lezers, ik roep u op om, mocht u op enig moment een be- zoek brengen aan een verzorgings- of verpleeghuis, dit onder- werp aan de orde te stellen. Wellicht kantelt de geest dan aldaar, is ons kostje gekocht en kunnen wij in de toekomst bij een eventueel verblijf in een zorginstelling - moge de evolutietheorie het verhoeden - gewoon in de huiskamer luisteren naar Opeth, Porcupine Tree en Dream Theater. Wordt het nog gezellig ook!!! Harry 'JoJo' de Vries (01-2009)
