Reviews B

Birth Control - Increase (1977)

Label: Repertoire Records
Bandsite: Krautrock.de
Duur: 40:26
Reviewer: JoJo
Waardering: @ @ @ (uit max. 5 JoJo's)

Al lange tijd had ik het plan mij te verdiepen in de Duitse progressieve rockband Birth Control. De hoezen van hun werken uit de jaren 70 staan al tientallen jaren op mijn netvlies gebrand. Ze zijn niet alleen mooi maar ook opvallend en springen daardoor in het oog bij het afstruinen van CD-bakken op beurzen. En er kwam in het verleden weleens een flard Birth Control voorbij en dan dacht ik doorgaans "daar moet ik toch eens naar luisteren". Het grote moment is aangebroken. Door een gelukkig toeval vond ik voor een zachte prijs de heruitgave van "Increase". Eerst een korte terugblik.
Birth Control wordt doorgaans tot de Art Rock gerekend, een onderstroom van de progressieve rock waartoe ook Supertramp en Roxy Music behoren. Een stroming waarin de nadruk wat meer ligt op goed in het gehoor liggende en relatief korte songs waarin harmonie centraal staat. Je zou kunnen zeggen dat het tegen de popmuziek aanschuurt. Dat gaat zeker ook op voor deze Duitsers. Hoewel er een cesuur valt aan te brengen in hun ontwikkeling. Het materiaal uit de jaren 70 zit dichter tegen de progressieve muziek uit die tijd aan, kent wat meer complexiteit en laat echo's van bijv. Emerson, Lake and Palmer horen. In de jaren 80 en 90 schoof men meer op naar het maken van de wat simpeler en populaire rockmuziek. Birth Control bestaat nog steeds en heeft een vaste schare fans waarbij de mengeling van jong en oud opvalt. Een samenstelling die waarschijnlijk valt terug te voeren op die cesuur in de historie van de band.
Ik word bij beluistering van "Increase" heen en weer geslingerd. Soms denk ik "oei dit zit op het commerciële randje" en op andere momenten overheerst een gevoel van progressieve euforie. Tevredenheid overheerst zeker bij de eerste vier tracks. Birth Control imponeert in het openingsnummer "Skate Board Sue" waarin de muziek gedomineerd wordt door up tempo-ritmes, wervelende synthesizers en heerlijk orgelspel van Zeus B. Held en een knappe gitaarsolo van Bruno Frenzel . Associaties met Atomic Rooster en Fields schieten hier door het hoofd. Deze Bruno Frenzel kwam overigens in 1983 op tragische wijze om het leven ten gevolge van een stroomstoot op een Zwitserse bühne tijdens slecht weer. Een wel heel wrange invulling van het begrip "geboortebeperking" en de aanzet tot een switch in de muzikale richting van de band. Wat volgt in "Domono's Hammock" is EL&P-gestuurd. Het hammond orgel schiet alle kanten op en de snelheid van spelen valt op. Een goede compositie, al hadden de "oehs" en "ahs" wat mij betreft achterwege kunnen blijven. In "Fight for You" komt de rockkant van deze band goed naar voren. Een vrij stevig thema met een goed in het gehoor liggend refrein laat horen waarom men bij de Art Rock wordt ingedeeld. Aardig maar niet bijzonder. Bijzonder is wel het mooie en rustige "Until the Night" waarin Bernd Noske met een licht vibrato heerlijk zingt over een tapijt van synths. De arrangementen zijn mij echter net te poppy. Ronduit matig is "Get Up!", waarin men op een goedkope manier een goed in het gehoor liggend deuntje neerzet en natuurlijk regelmatig "Get Up" schreeuwt. Op het randje of eerlijk gezegd er net over.
Men revancheert zich echter in het bijna acht minuten durende "We All Thought We Knew You". Een intrigerend en wat complexer nummer, een refrein dat blijft hangen en een tekst die mij aanspreekt: je denkt iemand te kennen en aardig te vinden maar na verloop van tijd blijken er minder leuke dingen in het koffertje met persoonlijke bagage te zitten. Een situatie die iedereen wel kent maar die – gelukkig maar - nooit went. Men sluit de CD af met één van de betere nummers "Seems My Bike's Riding Me". Los van de geweldige titel laat men in dit lange nummer de progressieve zijde van Birth Control zien.
"Increase" vormt een prima kennismaking met Birth Control uit de jaren 70. Voor progressieve euforie is dit werkstuk echter te inconsistent. Het hinkt teveel op twee gedachten: de complexiteit en diepgang van de progressieve muziek enerzijds en de commercieel verantwoorde deuntjes aan de andere kant. En tot een goede combinatie van die twee zijn alleen de hele groten in staat. Maar "Increase" zet zeker aan tot het onderzoeken van de andere albums van Birth Control uit die periode. Gezien de ontwikkeling die de band heeft doorgemaakt lijkt het mij echter verstandig om de latere werken uit de jaren 80 en 90 voorlopig in de bakken te laten staan.
JoJo(1-2004)

Bezetting:
Bruno Frenzel - guitars, harmony vocals
Horst Stachelhaus - bass guitar
Zeus B. Held - pianos, moog, hammond organ C3, backing vocals
Bernd 'Nossi' Noske - vocals, assorted percussion
Manfred von Bohr - drums, percusion

Discografie (selectief, alleen jaren 70):
Birth Control (1970)
Operation (1971)
Hoodoo Man (1972)
Knock, Knock Who's There (1973)
Rebirth (1973)
Goldrock (1973)
Live (1974)
Plastic People (1975)
Backdoor Possibilities (1976)
Increase (1977)
Titanic (1978)
Rock on Brain (1978)
Live '79 (1979)