Reviews K

Kaipa - Keyholder (2003)

Label: Inside Out Music
Bandsite: Kaipa
Duur: 78:27
Recensent: JoJo
Waardering: @ @ (uit max. 5 JoJo's)

Roine Stolt is een bezige baas. Hij stuurt zijn Flower Kings aan, speelt verdienstelijke deunen mee in Transatlantic, tourt met beide bands over de gehele wereld, verleent hand- en spandiensten bij andere artiesten, moet tussendoor nieuw werk bedenken en heeft twee jaar terug ook nog zijn oude formatie Kaipa uit de mottenballen gehaald. Het prima 'Notes from the Past' uit 2002 markeerde de come back van de band waarin Stolt samen met zijn oude makker Hans Lundin een hoofdrol speelt. De meester herkent zichzelf en wordt herkend in de dosering. Een te hoge produktie kan leiden tot kwaliteitsverlies en uitval, dat gevaar ligt niet alleen in de muziek op de loer. Heeft dit gevaar zich voorgedaan bij Kaipa's nieuweling 'Keyholder'? Op die vraag durf ik volmondig 'ja' te antwoorden. Een toelichting.
Het werkstuk duurt 1 uur en 18 minuten en dat is veel te lang. Het gebodene verrast te weinig om de concentratie zo lang vast te houden en bovendien klinkt het allemaal erg bekend. Lange werkstukken afscheiden is toch al een tendens sinds de intrede van de CD, maar gaat voorbij aan het onderzoeksgegeven dat de gemiddelde mens bij luisteren of lezen de concentratie niet langer dan zo'n 40 minuten kan vasthouden. Stolt bezondigt zich overigens ook regelmatig aan tijdsoverschrijding bij The Flower Kings. En aangezien ik mijzelf beschouw als een gemiddeld mens haak ik rond die tijd volledig af. 'Keyholder' is daarnaast overgeproduceerd, waarmee ik niet doel op de geluidskwaliteit maar op het feit dat het geluidsspectrum geheel vol zit. Elk gaatje is gevuld, vaak met (een aaneenschakeling van) solo's. Dat doet nog een extra appèl op de concentratie van de luisteraar. Verder kennen de meeste nummers, met uitzondering van het relatief rustige en prachtige 'Sonic Pearls', eenzelfde opbouw die wij ook van andere Stolt produkten kennen: het thema wordt al dan niet met zang in een eerste deel neergezet, wat volgt is een instrumentaal en doorgaans langdurig intermezzo en er wordt weer afgesloten met het thema. Zo'n gelijke opbouw hoeft niet verkeerd uit te pakken, maar in combinatie met mijn andere kritiekpunten hindert het mij en men schuift daardoor teveel op naar The Flower Kings. Waar ligt dan nog het onderscheid tussen Kaipa en de bloemenkoningen? En dan de zang. Op de prima Patrik Lundström van Ritual is niets aan te merken. Zijn stem staat als een huis en blijft boeien. Dat geldt niet voor zangeres Aleena. Hoewel zij een zuivere en heldere stem heeft, beperkt zij zich waarschijnlijk onbewust tot een manier van zingen die vaak wordt toegepast in musicals. Een wat theatrale en overdreven articulerende uitvoering is dan het resultaat. Als Joop van den Ende haar ontdekt ligt een grote carrière in het verschiet, maar voor een rol in de progressieve muziek lijkt zij mij niet geschikt. Tenslotte worden de solo's op keyboards en met name gitaar te veel en te ver uitgesponnen. Ook hier is de dosering volledig uit het oog verloren en wat rest is langdradigheid.
Is er dan niets positiefs te melden over 'Keyholder'? Wel degelijk. Er zijn ten opzichte van hun vorige werkstuk wat jazzy elementen toegevoegd, wat goed uitpakt in bijvoorbeeld 'A Complex World of Art'. Alle tracks worden vakkundig uitgevoerd door topmuzikanten waarbij het inventieve drumspel van Morgan Ågren (voorheen bij Frank Zappa) opvalt. Stolt cs. zijn bovendien uitermate goed op elkaar ingespeeld. Ten slotte moet aan de positieve kant worden vermeld dat nummers als het eerder genoemde 'Sonic Pearls' en 'Distant Voices' er op zichzelf best mogen zijn. Het geheel is verpakt in een goed verzorgde hoes met een intrigerende afbeelding op de voorzijde.
Niet alles wat wordt uitgebracht in prog- en symfoland hoeft vernieuwend te zijn. Maar hoe lang kun je nog doorgaan met het bedenken van dit soort werkstukken? Stolt wandelt op een door hem en vele anderen in het verleden en heden uitgekauwde en doodlopende weg. Wat des te meer opvalt bij een (te) hoge produktie in een te korte tijdsspanne en bij te weinig dosering in de uitvoering. Het einde van de doodlopende weg is dan logischerwijze ook sneller bereikt. Een dramatische koerswijziging lijkt mij noodzakelijk.
JoJo (2003)

Bezetting:
Hans Lundin - hammond organ, synthesizers, mellotron, piano, vocals
Roine Stolt - electric and acoustic guitars, percussion, vocals
Morgan Ågren - drums
Jonas Reingold - fretless & custom basses
Patrik Lundström - lead and backing vocals
Aleena - lead and backing vocals

Discografie:
Kaipa (1975)
Ingett nytt under solen (1976)
Solo (1978)
Händer (1980)
Nattdjurstid (1982)
Stockholm Symphonie (1993/bootleg)
Notes from the Past (2002)
Keyholder (2003)