DISTRIBUTED BEING ProgSoap 6
HET IS IETS MINDER MAG DAT?

Toeval bestaat niet, zo bleek mij deze week uit een aantal gebeurtenissen die toch wel heel erg met elkaar te maken lijken te hebben.
Zo had ik gisterenavond vrienden te eten. Ik schreef al eerder dat ik het heerlijk vind te koken en de hele avond aan tafel te hangen, het leed van de wereld doornemend en natuurlijk naar muziek luisterend. Eén van mijn disgenoten zoekt zijn muzikale heil in de singer/songwriters hoek. John Hiatt, James Taylor en Nick Cave scoren hoge ogen bij hem. Toch is hij niet wars van progressieve rock: Pink Floyd kan hem zeer bekoren en zo af en toe het oude Genesis. Toch heeft hij een uitgesproken mening over de prog en symfo in het algemeen. Zo liet ik hem Dream Theater horen, leende ik hem ooit een schijf van The Flower Kings (zeker ook niet mijn favoriet) en draaide gisterenavond IQ. Hij zei "het is wel mooi, het zit goed in elkaar maar het is allemaal zo veel" en "kan het niet wat minder". Ja, daar zit natuurlijk wel een kern van waarheid in. Prog- en symfonische rock: het is door- gaans niet weinig wat je hoort, zeg maar gerust (of ongerust): vééééél!!
Een tweede situatie die met overdaad of juist met de essentie te maken heeft, is het feit dat ik op dit moment Marga Minco aan het herlezen ben. Moest 'Het Bittere Kruid' vroeger verplicht op de literatuurlijst van school staan, daarna ben ik haar echt gaan waarderen. Zij is namelijk de meesteres van het weglaten. Er staat geen woord te veel. Wat overblijft is 'kern' dus datgene wat werkelijk belangrijk is. Dat is ook de reden dat haar boeken zoals 'De Val' en 'Nagelaten Dagen' uiteindelijk zo dun zijn: alles = kern.
En wat schetste mijn verbazing toen ik in de VPRO-gids van afgelopen week een interview las met David Sylvian in verband met het radioprogramma 'De Nacht van Sylvian'. Ook hij sprak over de kunst van het weglaten. Het toeval raakte mij zo dat ik zelfs besloot om het volgende citaat op onze mainsite ProgLog AFTERglow te vermelden: ""Stilte is het beginpunt, de basisvoor- waarde waaruit ik werk. Muziek is geluid in een veld van stilte. Muziek, geboren uit stilte. Componeren is een proces. Soms merk ik: het is teveel. Ik moet dan terug, weghalen wat niet noodzake- lijk is. Hoeveel kun je weghalen, dat vind ik interessant". Aldus Sylvian.

Een vierde voorval lag in de omstandigheid dat ik, ook al deze week; dat maakt het allemaal zo bijzonder - om zakelijke redenen een oud artikel dat ik in 1999 schreef voor het kunstblad 'Musis' uit de archieven moest diepen. Daarin memoreerde ik 'De Beweging van Nul (0)', een kunststroming die ook al terug wilde naar de essentie en probeerde het 'nulpunt' te bereiken. Ik stelde daar de vraag "Is het Ei van Brancusi de absolute oervorm die zelfs een kip doet besluiten geen ei meer te leggen?" Alles is in die oervorm gezegd: minder kan niet.
Een vijfde gebeurtenis, reden voor mij te vermoeden dat toeval niet bestaat, was de aankoop gisteren van 'Neroli' (1993) van Brian Eno. Een paar akkoorden of tonen eigenlijk die een uur lang licht modificerend worden herhaald. Een hallucinerend werkstuk dat tot op het bot uitgeklede muziek bevat. Minder kan niet. Minder is meer in dit geval.
Vanochtend viel de nieuwe VPRO-gids op de deurmat en toen wist ik zeker dat toeval niet bestaat. De gids bevat namelijk een interview met ons aller Robert Wyatt, ook al in het licht van het radioprogramma 'De Nacht van ...' En wat zegt Wyatt daarin "Slijpen aan de noten. Ik heb geen methode, geen systeem, geen elegante theorie - ik weet eigenlijk niet hoe het werkt. Ik ga gewoon net zolang door tot ik alles eruit gehaald heb, de onzin, het niet noodzakelijke" en refereert ook nog aan de beeldhouwer wiens beeld al in de steen zit maar die alleen de rommel nog even moet weghalen. Wyatt: ook al terug naar de essentie dus.
Ik ga die vriend van mij binnenkort tijdens een vervolgetentje de werken van Brian Eno zoals 'Music for Films' en 'Music for Airports' en vooral 'Neroli' laten horen en dan vraag ik hem "Het is iets minder. Mag dat?" En daar tikken we dan onderwijl oergezellig een eitje bij ...
JoJo (10-2007)