Reviews P

Paatos - Timeloss (2002)

Label: Stockholm Records
Bandsite: paatos
Duur: 39:47
Reviewer: JoJo
Waardering: @ @ @ @ @ (max. score JoJo's)

Kippen en eieren, oorzaken en gevolgen. Daar wil ik deze recensie mee beginnen. De punk en new-wave stromingen eind zeventiger, begin tachtiger jaren waren niet alleen een reactie op de politieke en sociaal-economische situatie in die tijd. De punkbands en haar volgers openden ook de aanval op de ingedutte, weinig maatschappijkritische en 'kijk eens hoe goed ik kan spelen' muziek waartoe in hun ogen ook de symfonische en progressive rock behoorde. Bij beluistering van het debuut van het Zweedse Paatos vroeg ik mij af of de aanval uit de punkhoek ook zo heftig zou zijn geweest als de progrock in dat tijdsgewricht zou hebben geklonken als de muziek op "Timeloss"? Of kan "Timeloss" alleen maar zo klinken dankzij de invloeden uit de new wave? Het al dan niet bestaan van causale verbanden, een moeilijke materie. Wat ik in ieder geval ervaar is dat op dit fenomenale album bewust of onbewust door de makers citaten en referenties aan new wave bands en artiesten als The Passions, Patti Smith, Au Pairs en The Blue Nile op een creatieve en smaakvolle wijze zijn verwerkt. Waarmee Paatos wellicht mede een bijdrage levert aan een 'new wave' in de progrock. Zoals ook Anekdoten al een aantal jaren doet. Tevens ligt een vergelijking met het Zweedse Landberk voor de hand, gezien het Paatos-lidmaatschap van Stefan Dimle en Reine Fiske. Landberk, ook al zo'n band die anders klinkt dan de hoofdstroom in de progrock. Het kan toch geen toeval zijn dat alle genoemde bands uit het hoge noorden komen?
Wat heb ik de afgelopen donkere winterweken een plezier beleefd aan dit album. Zelden heb ik zoveel emotie en gevoel gehoord in muziek als op "Timeloss". Daar is zeker niet in de laatste plaats de directe manier van opnemen de oorzaak van. De band heeft er bewust voor gekozen op te nemen in een kleine studio, waar men meer tijd kreeg om eigenheid in de productie te leggen. Dat is gelukt. Zangeres Petronella Nettermalm is zo 'dichtbij' dat je haar hoort ademhalen en kreunen. En hoe dichterbij, hoe intiemer, zoals u ongetwijfeld uit ervaring weet. Hoewel Nettermalm geen excellente stem heeft, is het een stem die uitstekend past bij de muziek, zowel in de rustige als de vinnige passages.
Het album opent easy listening met "Sensor" maar krijgt al snel de hierboven bedoelde new wave felheid. Ondersteund door prachtige mellotronklanken van Wallén schreeuwt Nettermalm het uit en via een gitaarsolo 'ontaardt' de track in een bombastisch einde. "Hypnotique" beschouw ik als een hoogtepunt en als één van de beste nummers die de laatste tijd in de progrock zijn verschenen. Sensitief en met veel pathos reciteert Petronella de tekst en bereidt samen met de gitaarklanken van Fiske, de dwarsfluit van gast David Wilczewski en de mellotron van Wallén langzaam maar zeker een climax voor. Een climax zelden gehoord met een prachtig door de gitaar gespeeld thema waarin Landberk opzichtig doorklinkt en waarna de band hartstochtelijk loos gaat. Deze track krijgt qua thematiek, arrangement en opbouw een logisch vervolg in het tweede hoogtepunt "Téa". Ook dit nummer begint ingehouden met piano en zang, waarbij het lijkt alsof de zangeres in de kamer staat. Ook hier is het rustige deel de wegbereider voor een vurige en dramatische culminatie waarin de mellotron gelukkig weer een hoofdrol speelt en drummer Huxflux Nettermalm de band kundig bij elkaar houdt. Koude scandinavische rillingen bevangen mij.
"They are beautiful" zet de onbevangenheid van kinderen naast het geweld van oorlog en ellende. Een track waarin de band in de uitvoering een interne strijd lijkt te voeren: beelden we het kind of de oorlog uit? Men kiest voor het kind, wat resulteert in een lieflijk en ingetogen nummer dat aanzet tot denken en dromen. Dit indrukwekkende debuut wordt in stijl afgesloten met het twaalf minuten durende "Quits". Ook hier weer new wave invloeden, zeker aan het begin. Op een Patti Smith-achtige wijze bezingt Nettermalm verraad in een relatie. Een echt fusionnummer waarin pop, new wave, jazz en prog in de blender worden gegooid met als gevolg een modern klinkend geheel dat op een dance party geen slecht figuur zou slaan. De bas van Stefan Dimle soleert creatief en de gastblazers (saxofoon, trompet en trombone) domineren een climax waarin de band het spoor kwijt lijkt te zijn. Ik benadruk 'lijkt' want het is een geordende chaos die refereert aan "The Devil's Triangle", bekend van The Wake of Poseidon van King Crimson. De cirkel lijkt daarmee rond te zijn.
Dit in een mooi verzorgde digi-pack met paarstonen gestoken debuutalbum bezorgt mij iedere keer weer een hersenspoeling. Het teistert mijn mentale databank gevuld met symfo en prog, het zet de luikjes open naar dat 'verdrongen' deel van mijn leven waarin ik stiekeme uitstapjes maakte naar de new wave en het laat het gevoel weer stromen. Laat Paatos ook uw hersens spoelen: ze hebben het af en toe nodig.
JoJo (2003)

Bezetting:
Petronella Nettermalm - vocals
Hunflux Nettermalm - drums, congas
Johan Wallén - piano, hammond organ, moog, mellotron, steinway grand piano
Reine Fiske - electric & acoustic guitars
Stefan Dimle - electric & double bass

Discografie:
Timeloss (2002)
Kallocain (2004)
Silence of Another Kind (2006)